شیوه های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار

شیوه های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار

امروزه اغلب کشورهابرای دستیابی به توسعه پایدارتوانمندسازی راکارامدترین روش یافته اند.که در برنامه چهارم توسعه ایران به خصوص درمورد اقشاراسیب پذیربدان اشاره شده است.ازآنجاکه زنان سرپرست خانوارجزواقشارآسیب پذیر به حساب می ایند تحقیق حاضردرپی بررسی شیوه های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار می باشد.توانمندسازی به عنوان امری ضروری جهت توانمندشدن افرادکم درامدتربرای رسیدن به حقوقشان ازطریق دستیابی وکنترل برمنابع طبیعی تعریف میشود.همچنینتوانمندسازی بعنوان فرایندی تعریف میشودکه درآنافراد،گروههاوسازمانهابرمسائل ومشکلاتی که باآن مواجهه هستندکنترل پیدامیکنند.بنابراین هدف توانمندسازی کمک به افرادضعیف است تاتلاش نمایندبرضعفهایشان غلبه ،جنبه های مثبت زندگیشانرابهبودبخشیده،مهارتهاوتواناییهایشانرابرای کنترل عاقلانه برزندگی افزایش داده وآنرادرعمل پیاده نمایند.یافته هانشان میدهدکه قوانین منابع دسترسی زنان درزمینه خدمات اقتصادی-اجتماعی کافی نبودهوآنان راآسیب پذیرمیسازد.این ساختارهاشامل:سیستم خانواده ،شرایط شغلی زنان وسیستم های حمایتی است. نه تنهاسیستم خانواده درمعرض آسیب است که تبعیض شغلی یکی ازدلایلی است که زنان ازرفاه اجتماعی محروم شده وسبب میشودکه آنان خودکارامد نباشند.(Grube-Farrell2002)

 توانمند سازی برای هر گروه فرد یا جامعه ای که به دنبال فعالییت های نظام داریا راه اندازی موسسات است هدف مناسبی است(Solomon.1976)
ازانجا که زنان به لحاظ فردی وگروهی در شرایط متفاوت و فاقد قدرت زندگی می کنند بنابر این توانمند سازی زنان بخش مهم و مورد نیاز حوزه ی کار مدد کاران  اجتماعی مشاوران توانبخشی و مشاوران شغلی و سازمانی است .
زنان از جنبه های گوناگون در جامعه تحت فشار هستند. یکی از این جنبه ها ،بیگانگی از خود است . این بیگانگی از خود دارای دو جنبه است. ابتدا میزان از خود بیگانگی یک زن از خود درونی اش-خودی که نیاز ها،خواسته ها،توانایی ها و ارزش وجودی اشخاص را از یک دیگر متمایز می نماید. دومین  ،بیگانگی از خود شخص است:شرایط اولی ازخودبیگانگانی عمیقا به دومی وابسته است،به این معنی که افکارخودشخص به طورکامل به ناتوانایی درشناخت خوددرونی وارزش گذاری به طورعینی منجرمی شود.دومین جنبه ی موقعیت بن بست مضاعف زنان  است.زنان هنگام تصمیم گیری خودرادریک موقعیت بن بست مضاعف ببینند.برای مثال زنانی که شغلی پیدامی کنندبخاطرترک فرزندانشان موردسرزنش هستند.این درحالی است که مادرانی که درخانه می مانندنیزبرچسب تنبلی وبیکاری میگیرند.ازاین رواحساس گناه بی کفایتی وشکست مینمایند.(Bartky,1990)
این در حالیست که جامعه میگویدزنان انسان هستنداماازطرف دیگر هیچ فرصتی برای رسیدن به این انسانیت وجودندارد.
سومین جنبه سازمان وساختارجنسیتی است.بنظرمیرسدنیروهای نظام مندودارای سازمان جنسیتی به طورآشکاری باعنوان پدرسالاروغلبه مردانه،پدرگرایانه وبرتری مردان مشخص میشود.براین اساس مردان در سازمانهادارای قدرت وزنانازدستیابی به این قدرت منع میشوند.
گاتیرز1987چهارزیرفرایندراشناسایی کردکه در توانمندسازی نقش بسزایی دارند:شامل رشد-خودکارآمدی،کاهش خودسرزنشی ،قبول مسئولیت شخصی برای تغییروتشکیل گروه وخودآگاهی نقادانه.
درموردزنان هویت خودوخودآگاهیشامل این حقیقت است که زنان خودشان راازکلیشه هاوانتظارات پدرسالانه جامعه رهاسازند.خوداگاهی عبارتست ازآگاهی از خودبعنوان یک موجودمتفکر،به معنی اگاهی ازاینکه فردچه میکندوچرامیکند.(Shreve,1989)
جنبه شخصی دستیابی به خودآگاهی شامل:1-شناسایی احساسات ،ادراک ونیازهای خودشخص که ازتجاربش منتج میشود.2-شناخت ومعنی کردن تجارب شخص به زبان خوداو3-بیان داستان زندگی خودفرد(Mies,1989)جنبه سیاسی خودآگاهی زنان شامل:1-اتصال برقرارنمودن بین تجارب شخصی فردباشرایط اوبعنوان یک زن در جامعه ای که غلبه مردانه دارد.2-شناخت خود بعنوان یک زنکه قدرت مشترکی باسایرزنان دارد.3-تلاش برای تغییرخودوساختارهای اجتماعی که برای زنان فشارزاست.
جنبه های شخصی وسیاسی  نمیتوانندازهم جداباشندآن دوبعنوانیک جدال بین تجارب شخصی وواقعیتهای اجتماعی آشکارشده،آزمون شده وخلق مجددشده وخودرانشان میدهند.(Bartky,1990)
فرض مسئولیت شخص برای تغییر خودوجامعه فقط میتوانددربافتی اتفاق بیفتدکه درآن زنان احساس قدرت شخصی واجتماعی نمایند. داشتن این احساس قدرت زنان نیازمندتصویرخودوتصویری استکه توان وقدرت تغییرخودوجهان پیرامون خودراامکان پذیرمیسازد.این فرایندیادگیری در طی زمان بدست میاید.وکلیدتوانمندسازی زنان به حساب میرود.این فرایند نیروهای فشاررادرشناسایی وروشن سازی باورهای اساسی جستجو میکند.یکی باوربه زنده بودن به معنی وجودداشتن وزندگی کردن وحرکت به سمت رشدودیگری به معنی اینکه زندگی مربوط است به عشق ،موردپذیرش قرارگرفتن،ارزشمندبودن وموردمحبت قرارگرفتن است.
منابع:
کیمیایی ،سید علی(1387)شیوه های توانمند سازی زنان سرپرست خانوار.فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی،سال یازدهم شماره ی 40.
 Grube –FarreLL ,B.(2002)   .WOMEN,  work and occupation al segregation in the uniformed services .Affilia-journal of women      aand social work.Vol.17,no.3,PP.332-353.
Solomon, B. (1976). Black  empowerment. New  York:  Columbia university Press.